Circular IQ: "Wij geloven niet in 1 circulaire waarheid"

Circular IQ helpt bedrijven de overstap naar circulaire economie te maken. Daarvoor biedt zij bedrijven en overheidsinstanties een software tool die helpt bij het verzamelen en inzichtelijk maken van data over producten en materialen. Deze data worden getoond in een overzichtelijk rapport, het materialenpaspoort (Product Circularity Report). Met dit paspoort maakt Circular IQ de mate van circulariteit van deze producten en materialen inzichtelijk. Dit stelt de klant in staat producten echt goed te vergelijken en gericht te sturen om de ‘circulaire fitness’ van het bedrijf verder te optimaliseren.

Waarom kwam Circular IQ op de markt?

Je kan de situatie van de aarde als volgt zien: Ons huis staat in brand en er is nu actie nodig. Circular IQ biedt bedrijven en inkopers software om die actie in gang te zetten en hun inkoopbudget aan te wenden om afval te verminderen, vervuiling tegen te gaan en ook meer gebruik te maken van materialen die er al zijn en zo mijnbouw en uitputting van onze grondstoffen te voorkomen. Om de wereldwijde problemen, zoals opwarming van de aarde, uitputting van onze grondstoffen en vervuiling tegen te gaan, zijn schaalbare oplossingen nodig. Circular IQ wil een van die oplossingen zijn.

Kan je een voorbeeld geven?

Een bedrijf heeft in zijn visie staan dat zij duurzaam willen ondernemen of vooruit wil lopen op strenger wordende wetgeving aangaande Co2-uitstoot, het veroorzaken van afval, of de aanwezigheid van recyclede content. Daarom wil men het komende project circulair aanpakken. Maar hoe vertaal je dat naar de praktijk? En hoe krijg je iedereen mee met zo’n generieke omschrijving? Wat is circulariteit? Hoe maak je het meetbaar? Wat vinden we als bedrijf dan echt belangrijk? Het is een stuk complexiteit dat concreet gemaakt moet worden. Daar springen wij in en helpen we onze klanten en gebruikers om uit de startblokken te komen en te gaan doen. Want alleen als we aan de slag gaan, kunnen we dingen positief veranderen.

Hoe pak je dat aan?

We gaan vaak eerst een stapje terug in het proces met de klant. We zorgen dat iedereen het over hetzelfde heeft, zodat aan de voorkant voor iedereen helder is wat precies het doel is van het circulaire project. Door te meten en inzicht te krijgen in wat je (nog) niet weet en waar je nu staat bereik je veel sneller en slimmer je doel. Daarom vragen we onze klanten wat hun doel is met het project? Willen ze bijvoorbeeld:

De levensduur van een product verlengen?
Niets meer inkopen dat afval wordt?
Meer modulaire producten aanschaffen die langer en in verschillende verschijningsvormen mee kunnen
Producten recyclen?
Kosten besparen?

Samen met de klanten identificeren we die doelstellingen en koppelen er strategieën aan. Die strategieën bepalen vervolgens welke informatie we opvragen bij de leveranciers. Zo heeft deze nooit onnodig werk en krijgt de klant inzicht op maat.

Wil uiteindelijk niet ieder bedrijf hetzelfde?

Nee, in de circulaire economie is er geen ‘one size fits all’-concept. Ieder bedrijf heeft zijn eigen identiteit en iedere productgroep leent zich van nature voor bepaalde doelstellingen. Daar zit ook juist de kracht, het zou raar zijn als straks iedereen dezelfde bureaustoel had. Wij kijken juist welke bureaustoel het beste bij je past en zijn in staat om voor onze gebruikers inzichtelijk te maken welk product het beste past bij hun specifieke doelstellingen. En dat varieert, want als je doelstelling is om maximaal recyclede materialen in je product te hebben, komt er waarschijnlijk een ander product het beste uit de bus, dan wanneer je juist voor maximale levensduur en modulariteit wil gaan. Wij geloven niet in één waarheid; er is een grote variatie in manieren waarop je circulair kunt zijn. En het ene is niet beter of slechter dan het andere. Het gaat er juist om dat je producten en leveranciers selecteert die een bijdrage leveren aan het realiseren van je eigen doelen. En dat is precies wat wij doen.

En dan komt de software tool aan bod – spreekt die voor zich?

Ja, dat gaat steeds beter. Enerzijds investeren wij voortdurend in het verbeteren van gebruiksgemak en anderzijds leren marktpartijen ook iedere dag. We hebben vorige maand een data-importfunctie toegevoegd, waardoor het gebruikersgemak voor aanbieders omhoog is gegaan. Daarbij proberen we gebruikers maximaal te ondersteunen en het zo eenvoudig mogelijk te maken voor hen om informatie aan te leveren en dat lukt steeds beter. Daarnaast groeien onze mogelijkheden om te rapporteren, waardoor er ook weer extra prikkels komen om data te uploaden.

Wie werken er nu eigenlijk met de tool?

We onderscheiden drie verschillende groepen waar we mee te maken hebben:

De inkoper (procurement)
De duurzaamheid professional (sustainability)
De leveranciers en producenten van circulaire producten en materialen

Aan de eerste twee leveren wij informatie in de vorm van materialen paspoorten en de laatste levert ons informatie om dat materialenpaspoort te kunnen maken.

Waar in het proces komt Circular IQ aan tafel?

Dat is dus steeds vroeger. Voor een inkoper die een tender uitschrijft geldt: Hoe eerder hoe beter. Je kunt het zien als de perfecte input voor een marktconsultatie. Hij moet weten welke vragen je moet stellen aan de markt en in die fase komen wij vaak al aan tafel.

Hij is op zoek naar informatie als:

Hoe ga ik mijn markt uitvragen?
Wil ik nieuwe producten of bestaande producten zoveel mogelijk blijven inzetten of misschien wel beide?
Hoe kan ik producten objectief en op de juiste criteria vergelijken?
Hoe kan ik later onderbouwen welke criteria ik heb gehanteerd en waarom ik dus voor product X en leverancier Y heb gekozen.

Als die keuzes gemaakt zijn, configureren wij het platform op basis van de bedrijfsdoelstellingen op het gebied van duurzaamheid zodat de inkoper bij zijn leverancier de juiste informatie kan gaan vragen. Zo weet hij exact hoe verschillende producten scoren op de aanbestedingscriteria.

Ook voor de duurzaamheids professional of project managers die circulaire projecten realiseren is het prettig als wij op tijd aan tafel zitten. Dat betekent nog vóór de leveranciers geselecteerd en gecontracteerd zijn. Dat zijn wel leerprocessen, hoor. In de praktijk gaan de zaken vaak anders dan wij hier verzonnen hebben. Niet altijd is men op de hoogte van ons bestaan of wat we precies leveren. Of keuzes voor producten en materialen worden onder (tijds)druk van het project sneller gemaakt. Achteraf is het vaak lastig om een nieuwe leverancier aan boord te krijgen, dus wij adviseren altijd om dit direct tijdens de uitvraag te doen.

Hoe komen de gegevens van de aanbieder dan in de tool?

Door middel van een eenvoudige upload kan de leverancier de gevraagde gegevens importeren die er al zijn, zoals bijvoorbeeld certificaat-informatie of LCA-data. Eventuele ontbrekende informatie kunnen ze dan in onze import-sheet aanvullen of via het platform. Zodra de data geüpload en geautoriseerd zijn, draaien wij het product circularity report uit om de aangeleverde informatie op een praktische manier inzichtelijk maken voor de klant. Die daarmee vervolgens gefundeerde keuzes kan maken.

Heeft dit geen haken en ogen?

Importeren gaat met één druk op de knop maar het verzamelen van data niet altijd. De reden waarom we geen geld vragen aan leveranciers en ketenpartners is dat we de drempel zo laag mogelijk willen houden om informatie te delen die voor iedereen van belang is. Toch is het voor de leveranciers soms lastig omdat zij niet alle gevraagde informatie direct voorhanden hebben. Zij moeten verder de keten in om bepaalde informatie op te halen bij hun leveranciers – dat kost tijd en moeite. Soms hebben ze net veel effort gestopt in het behalen van een groen label, zoals bijvoorbeeld het keurmerk circulair ondernemen. Dan staan ze niet te springen om gegevens weer op een andere manier aan te leveren. Maar uiteindelijk gaat het om een groter geheel waarbinnen zij een schakel zijn. Om tot een objectieve vergelijking te komen van materialen en producten waarbij verschillende doelstellingen leidend zijn. Het is voor iedere speler van groot belang om de data inzichtelijk te hebben en om ook te kunnen onderbouwen hoe ze nu precies circulair zijn en hoe dit zich vertaalt naar hun product

Nog even advocaat van de duivel spelen: De leverancier vult hier de gegevens in maar is er een controlemechanisme dat checkt of de informatie juist is?

Ja, daar is over nagedacht. Ten eerste moet alle input die gedeeld wordt via het platform van Circular IQ voorzien zijn van een Supplier Declaration of Conformity. Hierin verklaart de leverancier dat de gegevens naar juistheid zijn ingevuld.

Een tweede zekerheid die is ingebouwd in dit proces is de audit. Audits kunnen door de klant heel eenvoudig, snel en voordelig ingezet worden met hulp van Circular IQ. Wij hebben hiervoor een afspraak met Lloyds Register - één van de grootste auditpartijen ter wereld – waarin een protocol geldt voor het auditeren van data in het dashboard van Circular IQ. Op die manier wordt de informatie in onze software gecheckt met de kenmerken van het fysieke product, waarmee een vergaande controle is op de juistheid van gegevens.

Juiste keuzes maken op basis van materialenpaspoort

Heeft de klant de materialenpaspoorten (Product Circularity Reports) van de producten eenmaal in bezit, dan is het eigenlijk vrij eenvoudig selecteren. Er staat aangeduid hoe een materiaal of product scoort, specifiek op de eerder gestelde doelen, dus je maakt een keuze voor het best passende artikel. En kan die keuze goed onderbouwen.

Ook kan er op basis van de waarden op het materialenpaspoort de leverancier gevraagd worden om bepaalde specs van het product nog aan te passen, waardoor het nog meer past in de circulaire doelstellingen van de opdrachtgever. Zo wordt het dashboard gebruikt om:

Keuzes te maken voor de best passende producten waarbij geen ‘appels met peren’ vergeleken worden
Gericht bij te sturen door optimalisatie van producten van leveranciers.

Continu in transitie

Net als de wereld van circulair ondernemen is ook Circular IQ continu in transitie. Bij hen is het niet anders dan in een circulair project: Lanceren, uitproberen, bijstellen en optimaliseren. Dat alles gedreven door een duidelijke missie: Bedrijven en overheidsinstanties gemakkelijker te laten transformeren richting een circulaire economie.

“Wij geloven niet in één circulaire waarheid”